Door Lisanne Barnaart

December 2, 2023

Hoe een groep natuurliefhebbers hun eigen landgoed bouwt

We willen niet uitgaan van minder impact, maar juist van een positieve impact die we met ons land maken. Wat bouw je als de natuur centraal staat, in plaats van de mens?

Als mensen zien we onszelf vaak als het centrum van de wereld. Maar die blik heeft ons in een onhoudbare positie met onze leefomgeving geplaatst; we putten de aarde uit. Daarom wordt het nu meer gangbaar om te kijken hoe we onze impact op de natuur kunnen verminderen, ook in de (woning)bouw. De leden van vereniging ‘Leven met het land’ gaan een stapje verder:

“We willen niet uitgaan van minder impact, maar juist een positieve impact op het land en onze omgeving maken.”

Leven met het land

De vereniging heeft als droom om een regeneratief (natuur herstellend) landgoed van de 21e eeuw te ontwikkelen, “waarbij we niet op het land leven, maar met het land.” Na een zoektocht vonden ze de perfecte locatie hiervoor op het grotendeels leegstaande gebied Kleverbergh in de Ooijpolder bij Nijmegen.

Kleverbergh was van een familie die hier ooit een manege had met 25 hectare land eromheen. Ondertussen is deze al vijftien jaar gesloten. De wens van de familie was dat een groot deel van dat land ‘her-verwilderd’ zou worden; het weer ‘wild’ maken van de natuur. Daarvoor was Stichting ARK Rewilding dé aangewezen partij.

Naast de wilde plannen van ARK bleef er nog een stuk land over. En wat is een betere buur voor verwilderde natuur, dan een regeneratief landgoed? Dus sloegen de partijen de handen ineen en kon de vereniging ‘Leven met het land’ ook een deel van het land kopen.

De natuurlijke, menselijke en ambtelijke omgeving

De plannen voor hoe dat ‘leven met het land’ eruitziet, werden verder ingevuld. Een stuk wordt bestemd voor een tuinderij en een broedplaats; beiden gaan uit van lokaal, duurzaam en sociaal ondernemen. Een stuk voor een biodivers landschap. En een stuk voor de groep om op te wonen.

Omdat een ‘positieve impact op de omgeving’ ook gaat over de mensen in de buurt, wordt er met de buren gesproken hoe het project Kleverbergh voor hen van toegevoegde waarde kan zijn. Zo krijgen de aangrenzende tuinen per stuk tien meter tuin erbij.

Een andere omgevingsfactor om rekening mee te houden is het bestemmingsplan. De regels van wat er op het land mag, moeten gewijzigd worden om wonen en werken, zoals het nieuwe Kleverbergh dat voor zich ziet, mogelijk te maken. Dat betekent veel praten met de gemeente.

Terwijl de gesprekken over een permanente woonbestemming lopen, worden die woningen wel alvast ontworpen. Ook dat gebeurt ‘eco-centrisch’; met de natuur centraal. Voor de materialen wordt er uitgegaan van lokaal en hergebruik. Zo ligt er al veel hout klaar dat van de buren was.

collectieve zelfbouw eigen tuin samen onderhouden in de natuur

Grond voor impact

Voor de ontwikkeling van de woningen komt nu de volgende uitdaging; hoe kun je dat als collectief vormgeven? Vooralsnog gaat de groep uit van collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO). Als collectief geef je dan opdracht voor de bouw van alle woningen, maar je eigen huis is wel van jou. Het liefst wil de groep daarbij betaalbaarheid, ook voor de toekomst, veilig stellen. Met het stuk grond van vereniging ‘Leven met het land’ kan al niet gespeculeerd worden. Het is ook niet de bedoeling dat dat met de woningen zou gebeuren.

En dan is er nog een ander stuk van Kleverbergh wat de vereniging veilig wil stellen. Er is nog zo’n zeven hectare landbouwgrond te koop tussen het landgoed en het natuurgebied van ARK. Met de hoop dat dit biologische landbouw wordt, zijn ze een crowdfunding gestart. Je kunt een stukje grond kopen, en zo samen met anderen de grond bewaken als een plek voor positieve impact. De bewoners van Kleverbergh gaan daar dan biologisch tuinieren met extra aandacht voor biodiversiteit en gezond voedsel.

Kun jij je ook vinden in de droom van Kleverbergh? Er zijn nog een paar plekjes vrij voor leden die op het terrein willen wonen, juist ook voor mensen die geen tuinder zijn. Volg Kleverbergh op CrowdBuilding om op de hoogte te blijven.